با مدرن شدن زندگی در هزاره سوم، دستگاه‌های دیجیتالی روز به روز پیشرفته‌تر شدند و برای تسهیل کارها و امور، اپلیکیشن ها به وجود آمدند. در واقع، امروزه بیشتر کاربری های وب سایت ها، گوشی‌های هوشمند تلفن همراه و هر وسیله دیجتیالی که در داخل منزل، اتومبیل و محل کارمان استفاده می کنیم، مبتنی بر وجود اپلیکیشن مربوطه است. این مورد تا حدی پیشرفت کرده است که خریداری هر وسیله‌ای در حوزه موارد عنوان شده، بدون حضور اپلیکیشن نمی تواند تصور شود. اما طراحی اپلیکیشن موبایل چگونه انجام شده و چه تاریخچه‌ای دارد؟

اپلیکیشن چیست؟

اپلیکیشن (Application) یا فرم کوتاه شده آن موسوم به App، نرم افزاری است که این امکان را فراهم می آورد تا امور متعددی را به وسیله آن انجام دهید. اپلیکیشن‌های موبایلی به نام Mobile App شناخته می شوند. اکثر آن‌ها با هزینه پایین و حتی به صورت رایگان قابل دانلود هستند. اپلیکیشن‌ها به دسته هایی مانند Web، Native، Hybrid، Killer و Legacy تقسیم می شوند.

میزان اهمیت اپلیکیشن در دهکده جهانی

در پاسخ به این پرسش باید عنوان کرد که اپلیکیشن‌ها در واقع ساختار و ستون اصلی تلفن‌های همراه هوشمند هستند. در سال ۲۰۰۷ بود که با ورود آیفون (iPhone) و حضور اپ استور (App Store) در سال بعد و همچنین اندروید (Android) و گوگل پلی  (Google Play) در سال ۲۰۰۸، اپلیکیشن‌ها به عنوان خط مشی اصلی در انقلاب تلفن‌های همراه تبدیل شدند که استفاده از تلفن همراه را بدون حضور آن‌ها غیر قابل تصور جلوه می داد. امروزه، همه صنایع، مشاغل و فناوری‌ها بدون حضور این گزینه‌های مهم، کارایی چندانی نخواهند داشت. به علت تطبیق پذیری و کاربردی بودن اپلیکیشن‌ها در صنایع گردشگری، بازی، شبکه‌های اجتماعی، رسانه ها، بیزینس‌های مختلف و… آن‌ها به عضو ثابت و اساسی این مشاغل تبدیل شده اند.

چرا مشاغل مختلف به اپلیکیشن موبایلی نیاز دارند؟

در دنیای امروز بیزینس‌های مختلف که اکثر کارها بر پایه موارد مارکتینگ استوار شده است، انتخاب و اتخاذ شیوه و استراتژی مناسب باعث خواهد شد تا هر برندی در بین رقبای خود، به رتبه اول گروه صعود کند. ضمن اینکه برخورداری از اپلیکیشن موبایلی علاوه بر حفظ مشتریان جدید، افراد بالقوه‌ای را هم جذب خواهد کرد. بنابراین، توسعه اپلیکیشن‌های موبایلی به نیازهای استاندارد و اساسی جهت ایجاد بیزینسی موفق تبدیل شده اند. زیرا چنین اپلیکیشن‌هایی به شیوه برد-برد عمل می کنند. بدین گونه که هم نیازهای مشتری را درک کرده و پوشش می دهند، مضاف براینکه رضایتمندی مشتریان، به سودآوری و موفقیت کمپانی ختم خواهد شد. اپلیکیشن‌های موبایلی، کاربری ساده و آسانی داشته، در زمان و هزینه صرفه جویی می کنند و تقریباً در هر مکانی می توان از آن‌ها استفاده کرد. از طرفی، این امکان را به وجود می آورند تا صاحبان هر برند و بیزینسی، بدون صرف هزینه بالا و زمان زیاد، تبلیغات انجام داده و برند خود را به شیوه مناسبی مطرح کنند؛ به همین دلیل، ارزش و اعتبار برند افزایش خواهد یافت.

اهمیت طراحی اپلیکیشن‌ موبایل

این روزها، فناوری به صورت مداوم در حال پیشرفته شدن بوده و اهمیت شغل توسعه دهندگان موبایلی (Mobile Developer) بیش از پیش افزایش یافته است. البته، در کار آن‌ها، سبک و شیوه طراحی اپلیکیشن موبایل، داستان جدیدی محسوب می‌شود. به عنوان مثال، آن‌ها باید از جدیدترین ترندها (Trends) و شیوه‌ها برای رابط کاربری (User Interface) و تجربه کاربر (User Experience) استفاده کرده و اپلیکیشن‌ها را براساس محتوای آن‌ها، مرتب سازی کنند. ضمن اینکه آپشن‌های موجود در اپلیکیشن، باید از بهترین زیرساختارها و اجزای تشکیل دهنده، برخوردار باشد. در اینجا، طراحان با توسعه دهندگان (Developers) رابطه تنگاتنگی می باید ایجاد نمایند. از سوی دیگر، طراحی باید با عملکرد هماهنگ بوده و براساس اطلاعات و نیازهای موجود، بازخوردهای خوبی ارائه دهد. در غیر این صورت، اگر UI و UX واکنش‌های خوبی نداشته باشند، زحمات مدیران توسعه دهنده اپلیکیشن به هدر رفته و نیاز به صرف هزینه اضافی خواهد بود. از این گذشته، برای ایجاد ویژگی‌ها و عناصر جدید در اپلیکیشن، طراحی اپلیکیشن موبایل باید به صورت مختصر و مفید انجام شود تا کدهای مربوط به آن، دقیقاً برای هر ویژگی تعریف شده و جلوه‌های بصری آن نیز به خوبی رعایت شود.

ترندهای طراحی جهت ایجاد اپلیکیشن مناسب و با ارزش

• طراحی ساده و به دور از پیچیدگی (Simplification Design)
• طراحی یکنواخت و مشخص (Linear Design)
• طراحی متمرکز بر محتوا (Content-Centered Design)
• اشاره و حرکات مبتنی بر انیمیشن (Gesture Animation)
• طراحی برای متریال (Material Design)
• طراحی شخصی سازی شده (Personalization Design)

علاوه بر موارد فوق، طراحان باید از میزان خلاقیت و نوآوری خوبی برخوردار بوده و برای طراحی اپلیکیشن‌ها به همراه توسعه دهندگان، ذهنی باز داشته باشند تا ایده‌های مختلف را بررسی و به مرحله اجرا درآورند. زیرا در حال حاضر، بهبودها و پیشرفت‌های فناوری با ترندها، به صورت در حال انطباق پذیری بوده و در این بین، اپلیکیشن‌های موبایلی سرعت رشد و تطبیق پذیری بیشتری دارند. بنابراین، توسعه دهندگان و طراحان نباید از این مورد مهم غافل شده و از پیشرفت‌ها عقب بمانند.

شرحی بر مفاهیم Swift و React Native

زبان برنامه نویسی سوئیفت (Swift)، به عنوان موردی آسان و کاربردی اما قدرتمند محسوب شده که برای زبان برنامه نویسی macOS، iOS، watchOS، tvOS و… به کار می رود. نوشتن کد سوئیفت (Swift Code) از جنبه تعاملی و سرگرمی خوبی برخوردار بوده و از ویژگی‌های بهره می برد که توسعه دهندگان آن‌ها را دوست دارند. کد سوئیفت همچنین ایمن بوده و نرم افزارهای تعبیه شده به وسیله آن، سرعت قابل توجهی دارند. نام سوئیفت به این دلیل برای این زبان انتخاب شده که برنامه نویسان آن معتقد بودند که با این زبان، دنیای تجارت دستخوش تحول عظیمی خواهد شد. برای همین، این روزها این زبان در بیزینس و تجارت، طرفداران فراوانی دارد.

ویژگی‌ها و نقاط قوت سوئیفت به شرح ذیل است:

• مدرن
• طراحی شده برای ایمنی
• سریع و قدرتمند
• زبان اول عالی
• سازگاری منبع با زبان باینری (Binary)
• رابط آسان و مناسب با کاربر
• مدیریت پکیجینگ
• قابلیت ارتباط با Objective-C

برنامه React Native

پس از آنکه شرکت فیس بوک (Facebook) بیش از حد بر روی HTML تمرکز کرد، مدیران ارشد آن به دنبال برنامه‌ای جدید بودند تا بتواند برای طراحی اپلیکیشن iOS، گزینه هایی از رابط کاربری (UI) تولید کند. این برنامه React Native نامگذاری شد که در اصل براساس Java Script نوشته شده اما با استفاده از HTML کار نمی کند. به عبارتی، می‌توان گفت که React Native از بهترین برنامه هایی مانند Native و جاوا اسکریپت تشکیل و ترکیب شده تا بهترین رابط کاربری را ارائه دهد. امروزه، کم و بیش می توان از React Native در iOS و Android استفاده کرد و اپلیکیشن‌های جدیدی ایجاد نمود. به صورت بدوی، React با پلتفرم UI موجود در Native، متصل و ارتباط داده می‌شود. بدین معنی که، اپلیکیشن شما همانند API موجود در دیگر اپلیکیشن ها، از پلتفرم‌های یکسان Native استفاده می کند. با استفاده از React Native، تیم توسعه دهنده می تواند دو پلتفرم را حفظ کرده و یک فناوری مشترک را به وسیله React به اشتراک بگذارد. به عبارت دیگر، می توان با استفاده از React Native، با HTML خداحافظی کرد، چون رابط کاربری بهتر و ساده تری را ارائه می دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد اهمیت طراحی اپلیکیشن با React Native به لینک مربوطه مراجعه نمایید.

زبان‌های برنامه نویسی برتر در طراحی اپلیکیشن موبایل

• طراحی اپلیکیشن اندروید
• جاوا (Java): یکی از بهترین زبان‌های برنامه نویسی محسوب می‌شود. سیستم عامل اندروید هم براساس همین زبان نوشته شده است. به همین دلیل است که گوگل بیشترین میزان پشتیبانی را از اندروید انجام می‌دهد. از آنجایی که این زبان، بهترین مورد برای یادگیری توسعه اپلیکیشن‌های موبایل محسوب می‌شود، برنامه‌های آن بر روی پلتفرم‌های اندروید قابل اجرا هستند.
• پایتون (Pyton): یک زبان پیشرفته و محبوب که جهت داده‌های علمی استفاده شده و به دور از هرگونه پیچیدگی است. برای کسب اطلاعات بیشتر بر روی لینک طراحی سایت با پایتون کلیک کنید.
• بیسیک (Basic): به عبارتی بهترین زبان برنامه نویسی در حیطه طراحی اپلیکیشن اندروید است که سادگی مهمترین ویژگی آن است.
• کورونا (Corona): این زبان در عین سادگی، قدرت کنترل خوبی داشته و کدنویسی با آن در برخی موارد از جاوا ساده تر است.
• کاتلین (Kotlin): این زبان به نوعی نقاط ضعف جاوا را تحت پوشش قرار داد و مدت زمان پروسه هایی را که با جاوا در زمان طولانی تری اجرا می شدند، کاهش داد.
• فون گپ (PhoneGap): با استفاده از این زبان، طراحی اپلیکیشن‌های موبایلی بدون نیاز به دانستن سایر زبان‌های اندروید، امکان پذیر خواهد شد. هرچند که این زبان، همانند وب عمل می کند، اما در ادامه و نتیجه کار، برنامه اندروید را ایجاد خواهد کرد.

• طراحی اپلیکیشن iOS
• سوئیفت (Swift): این زبان برنامه نویسی، حدود ۷ سال پیش تولید و معرفی شد که در این بین چند به روز رسانی را نیز تجربه کرده است. مورد مهم اینکه گویا گوگل می خواهد به جای جاوا، از زبان سوئیفت استفاده کند. این مورد برای جاوا خبر خوبی نخواهد بود.
• سی شارپ (C#): این برنامه از شرکت مایکروسافت، دارای چند الگو بوده و در طراحی وب سایت و همچنین طراحی اپلیکیشن‌های iOS استفاده می‌شود.
• پی اچ پی (PHP): این برنامه حدود ۲۶ سال پیش نوشته شده و از کدهای باز بهره می برد. هرچند ابتدا برای طراحی وب سایت‌ها کاربرد داشت، اما اکنون در زمینه برنامه موبایلی مخصوص اندروید و iOS نیز استفاده می‌شود.
• سی پلاس پلاس (C++): این برنامه از زبان C گرفته شده و تقریباً به آن شباهت دارد. با استفاده از آن می‌توان اپلیکیشن موبایلی ساخت و کاربردهای گوناگون هم از دیگر ویژگی‌های آن محسوب می‌شود. ضمن اینکه نسبت به زبان C، کامل‌تر است.
• HTML5: این زبان برنامه نویسی، پنجمین نسخه از HTML محسوب می‌شود و کاربردهای متنوعی دارد. با استفاده از ترکیب جاوا و CSS می توانید اپلیکیشن موبایلی طراحی کنید. HTML5 بر روی تمامی دستگاه‌ها قابلیت اجرا دارد.
• جاوا اسکریپت (Java Script): از این زبان، برای طراحی صفحات وب استفاده می‌شود. همچنین به وسیله پلتفرم‌های مختلف، می توان از آن استفاده کرد تا اپلیکیشن موبایلی ساخته شود. اگر اپلیکیشنی با استفاده از جاوا اسکریپت ساخته شود، دیگر به کدنویسی مجزا نیاز نخواهد داشت. چند الگویی بودن، از دیگر قابلیت‌های جاوا اسکریپت است.

توسعه اپلیکیشن در سیستم عامل iOS

همان طور که می دانید، iOS به عنوان سیستم عامل آیفون، آیپد و آیپاد شناخته شده و اپل برای این وسیله ها، ابزارها و منابع مورد نیاز را ایجاد می کند. به عنوان توسعه دهنده اپلیکیشن، با زبان‌های Native مانند سوئیفت و یا Objective-C و همچنین پلتفرم Native با استفاده از جاوا اسکریپت یا C#، برنامه نویسی را انجام دهید. البته برای توسعه اپلیکیشن مربوطه، باید از کامپیوتر مک (Mac) و آخرین نسخه Xcode استفاده کنید. شایان توجه است که Xcode (Integrated Development Environment) به عنوان محیط توسعه یکپارچه مک و iOS شناخته می‌شود و رابط گرافیکی برای نوشتن و طراحی اپلیکیشن iOS است. برای توسعه اپلیکیشن در محیط موبایلی به صورت Native، اپل پیشنهاد می کند تا از برنامه مدرن سوئیفت استفاده شود که در بالا آن را شرح دادیم.

کیت توسعه iOS

امکان توسعه اپلیکیشن، به وسیله کیت توسعه نرم افزار iOS (SKD) امکان پذیر خواهد بود. به وسیله این کیت، ابزارها، فناوری ها، توانایی‌ها و زبان ها، قابل جستجو هستند. برخی از کیت‌های لازم و ضروری، Cocoa Touch هستند که مواردی مانند UIKit، GameKit، PushKit، FoundationKit و MakeupKit را شامل می شوند. این چهارچوب‌ها و دیگر موارد، به کاربر اجازه می دهد تا موارد متعددی مانند گزینه‌های صوتی، دوربین، جستجوی موسیقی و چندین امور مختلف مدیریت نماید. از سوی دیگر، طی چندین سال گذشته، قابلیت هایی به این کیت اضافه شده که از جمله آن‌ها به واقعیت افزوده (Augmented Reality) و یادگیری ماشینی (Machine Learning) با هسته مرکزی ML، می توان اشاره کرد. در ادامه، محیط توسعه اپلیکیشن، بنابر مراحل زیر باید ایجاد گردد:

• دانلود Xcode
• اجرای Xcode و تولید پروژه جدید
• آشنایی با Xcode
• ساخت و اجرای اپلیکیشن با استفاده از شبیه ساز داخلی iOS که شامل Xcode است. شبیه ساز برای توسعه دهنده این امکان را فراهم می سازد تا شکل ظاهری اپلیکیشن و نوع تعامل آن با دستگاه را در شرایط واقعی، بررسی کند. ضمن اینکه امکان آن وجود دارد تا اپلیکیشن با انواع سخت افزارها و نسخه‌های متنوع iOS شبیه سازی شود.
• تست Beta: پس از ساخت نمونه اولیه اپلیکیشن، می توان از چند کاربر دعوت کرد تا ضمن استفاده از آن، نظرات و بازخوردهای خود را به توسعه دهنده اعلام کنند. این کار با استفاده از گزینه TestFlight انجام می‌شود که در App Store وجود دارد. هم اکنون، زمان مناسبی است تا مواردی مانند Notification و ذخیره داده‌ها را بررسی کرده و با شخص دیگری نیز ارتباط شبکه‌ای برقرار کرد. نسخه بتای اپلیکیشن باید بارگذاری شده و با استفاده از iTunes، نام و ایمیل شخص تست کننده اضافه گردد. این شخص باید گزینه TestFlight را نصب کرده تا با اپلیکیشن تعامل داشته و بازخوردهای خود را منتقل کند.
• تست Clouding: بررسی اپلیکیشن و عملکرد آن روی دستگاه واقعی، از اهمیت بسزایی برخوردار است. زیرا دستگاه‌های مختلف، از نسخه‌های گوناگون سیستم عامل و تغییرات متنوع سود می برند. بنابراین، انجام این گونه تست ها، به توسعه دهنده این امکان را می دهد تا به صورت دقیق تری بداند که کاربران دستگاه‌های مختلف، چگونه با اپلیکیشن تعامل خواهند داشت. در ادامه، با انجام تست Cloud، می توان به نحوه دسترسی اپلیکیشن و ارتباطه آن با بخش Cloud پی برد. در این مرحله، تست دستی و یا اتوماتیک، برای تعیین میزان کیفیت اپلیکیشن انجام خواهند شد.
• توسعه (Deployment): پس از ساختن، نصب و انجام تست‌ها از جمله تست بتا، می توان اپلیکیشن را بر روی اپ استور توسعه داد. در این مرحله، باید به برنامه توسعه دهنده اپل (Apple Developer Program) متصل شد. به عنوان عضوی از این برنامه، شخص می تواند به نرم افزارهای نسخه بتا، توانایی‌های اپلیکیشن‌های پیشرفته، ابزارهای گسترده تست بتا و تحلیل‌های اپلیکیشن، دسترسی داشته باشد.

توسعه اپلیکیشن در سیستم عامل Android

برای ساختن و طراحی اپلیکیشن اندروید، زبان‌های متعددی وجود دارند که از جمله می توان به جاوا، کاتلین، C++ و کورونا اشاره کرد. اما در بین آن‌ها، جاوا گزینه رسمی‌تر و معمول تری محسوب می‌شود. زیرا توسط گوگل پشتیبانی شده و اکثر اپلیکیشن هایی غیر از بازی ها، با جاوا یا کاتلین ساخته شده اند. در ادامه، برای ساخت اپلیکیشن در محیط اندروید، مراحل ذیل می باید اجرا شوند:

• دانلود برنامه Android Studio
• اجرای برنامه و شروع پروژه جدید
• ویرایش پیام‌ها در بخش Main Activity
• اضافه کردن دکمه‌ها به Main Activity
• تولید نسخه دوم Main Activity
• نوشتن دکمه onClick
• تست اپلیکیشن